Sự tăng trưởng của tầng lớp trung lưu ngày càng giầu có ở châu Á Thái Bình Dương tiếp tục thúc đẩy thị trường bảo hiểm của khu vực này. Tốc độ tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm vượt xa mức trung bình toàn cầu, đặc biệt là tại các thị trường mới nổi của khu vực, thu hút nguồn vốn từ các tập đoàn bảo hiểm toàn cầu, theo báo cáo của hãng xếp hạng tín nhiệm toàn cầu của Mỹ S&P Global Ratings cho biết.
Tuy nhiên, xu hướng tăng cường lợi nhuận đang bị hạn chế bởi biến động của các thị trường đầu tư cơ bản, sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt và chi phí đảm bảo cho yêu cầu tuân thủ pháp luật tăng cao. Hơn nữa, những thiệt hại do các siêu bão như Jebi và Mangkhut gây ra sẽ làm sụt giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ và tái bảo hiểm.
S&P cho rằng các lãnh đạo điều hành cấp cao của ngành bảo hiểm sẽ phải định vị lại chiến lược kinh doanh, tập trung vào việc cải thiện quản lý tài sản và các khoản nợ, để giữ cho lợi nhuận được ổn định.
Triển vọng tín dụng cho khu vực bảo hiểm châu Á-Thái Bình Dương vẫn ổn định. Trong thời gian từ đầu năm đến ngày 31 tháng 8 năm 2018, các hoạt động đánh giá xếp hạng tín nhiệm của S&P cho thấy mức xếp hạng tiêu cực ròng chỉ chiếm 1% trên danh mục hơn 150 công ty bảo hiểm được xếp hạng ở Châu Á Thái Bình Dương. Hầu hết các hành động xếp hạng tín nhiệm trong những năm qua đều liên quan đến các sửa đổi đối với triển vọng xếp hạng.
Tuy nhiên, xu hướng này có thể thay đổi. Các công ty bảo hiểm có thể là nạn nhân thứ cấp cho chu kỳ tín dụng, với các khoản đầu tư vào trái phiếu có thu nhập cố định của họ. Tiềm năng bán tháo một cách hỗn loạn các khoản nợ và giá trị tài sản bị thổi phồng trong các thị trường vốn của khu vực (được tích tụ trong thập kỷ vừa qua) cho thấy các công ty bảo hiểm Châu Á Thái Bình Dương đang phải đối phó với rủi ro tín dụng ngày càng tăng.
Biến động của thị trường đầu tư là rủi ro cao nhất
Sau một thời gian chờ đợi một thập kỷ, các công ty bảo hiểm châu Á-Thái Bình Dương cuối cùng cũng đứng trước một sự thay đổi trong chu kỳ tiền tệ. Lãi suất cao hơn thường có lợi cho công ty bảo hiểm và giảm nhu cầu trích lập dự phòng, tuy nhiên có nhiều rủi ro trong giai đoạn chuyển tiếp, liên quan đến tốc độ tăng lãi suất và thời gian đáo hạn của tài sản đầu tư hiện tại. Tốc độ lệch pha của các chu kỳ tiền tệ đang bị thắt chặt tại các thị trường trong và ngoài nước có thể dẫn đến sự biến động đối với bảng cân đối tài sản của các công ty bảo hiểm.
Trong vài năm qua, các công ty bảo hiểm đã tăng cường đầu tư vào các tài sản dự án cơ sở hạ tầng dài hạn và có tính thanh khoản thấp, cùng với các khoản đầu tư vào bất động sản để chống lại tác động của môi trường lãi suất thấp. Việc đánh giá lại giá trị các tài sản này có khả năng dẫn đến tổn thất vốn đầu tư. Ngoài ra, suy thoái chu kỳ tín dụng tiềm năng có thể dẫn đến tăng rủi ro phá sản và tăng độ nhạy cảm đối với rủi ro tín dụng. Trong trường hợp của Nhật Bản, lãi suất trong nước giảm đã khiến cho các công ty bảo hiểm phải tăng cường phân bổ nguồn vốn cho các khoản đầu tư nước ngoài.
Khi nhu cầu cân đối tài sản và các khoản nợ trở thành mối quan tâm hàng đầu thì nguồn vốn đổ vào các khoản đầu tư tài sản dài hạn sẽ tăng lên. Ví dụ ở Trung Quốc, các tập đoàn bảo hiểm hàng đầu đang tập trung nhiều hơn vào các sản phẩm bảo hiểm mang tính bảo vệ so với các sản phẩm bảo hiểm mang tính tiết kiệm đã tăng trưởng mạnh trong vài năm qua. Các sản phẩm bảo hiểm bảo vệ này có xu hướng có tỷ suất lợi nhuận cao hơn, một phần vì ít phải đảm bảo lợi suất đầu tư hơn; chúng cũng sẽ làm tăng nhu cầu về các tài sản đầu tư có tính dài hạn. Tại Trung Quốc, S&P cũng dự kiến sẽ có sự tăng phân bổ nguồn vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng, thường có thời hạn dài hơn so với các trái phiếu doanh nghiệp thông thường. Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gần đây đã dẫn đến nhiều biến động của các đồng tiền bản tệ và cổ phiếu của các thị trường mới nổi.
Mặc dù các doanh nghiệp bảo hiểm Đài Loan và Nhật Bản có mức rủi ro hạn chế về ngoại hối, sự nhạy cảm đối với các biến động ngoại hối đã tăng lên, đặc biệt là đối với các công ty bảo hiểm Đài Loan và Nhật Bản đã đổ nhiều tiền đầu tư vào các sản phẩm trái phiếu chiết khấu bằng ngoại tệ.
Một viễn cảnh có nhiều biến động
Về mặt quy định quản lý, các quy trình để tăng cường quản lý rủi ro và tăng cường vốn điều lệ vẫn đứng đầu trong chương trình nghị sự. Nhu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn được cập nhật, bao gồm cải tiến các trọng số về rủi ro nguồn vốn và kiểm tra QIS thường xuyên, sẽ đòi hỏi thời gian và nguồn nhân lực. Việc tăng đầu tư cho đội ngũ các chuyên gia, nhân viên báo cáo tài chính, cán bộ quản lý rủi ro chuyên dụng, và những nhân lực khác sẽ giúp cải thiện chất lượng của hệ thống quản trị rủi ro doanh nghiệp và tăng cường sức mạnh tài chính. Tuy nhiên, các khoản đầu tư nói trên khá tốn kém và làm sụt giảm lợi nhuận. Đối với các doanh nghiệp bảo hiểm vừa và nhỏ, sự tăng cường quản lý của nhà nước có thể gây áp lực cho các nguồn lực hiện có.
Trong khi việc thực hiện Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) 17 vào năm 2021 vẫn còn là viễn cảnh xa xôi, các công ty bảo hiểm đã nỗ lực để chuẩn bị cho bước cập nhật lớn này về cách xác định giá trị các khoản nợ của bảo hiểm. Biến động về định giá nguồn vốn có thể tăng sau khi các khoản nợ được chiết khấu dựa trên tỷ giá tương đương của thị trường hiện tại. Tại Hàn Quốc, các công ty bảo hiểm đã tăng cường phát hành các khoản nợ hỗn hợp và có mức ưu tiên thấp trong khi tiến hành tái định vị chiến lược kinh doanh của mình để tập trung vào các sản phẩm bảo hiểm bảo vệ.
Tăng tần suất của các yêu cầu bồi thường liên quan đến rủi ro khí hậu
Sau một loạt các cơn bão gây tàn phá nghiêm trọng, bao gồm cả các siêu bão như Jebi và Mangkhut, các thiệt hại về tài sản và xe cơ giới sẽ dẫn đến tổn thất bảo hiểm cho các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ tại Nhật Bản, Hồng Kông và Trung Quốc.
Trong khi S&P dự kiến gánh nặng của các yêu cầu bồi thường sẽ do các công ty bảo hiểm trong nước gánh chịu, một số tổn thất giá trị lớn có thể được trang trải bởi các thị trường tái bảo hiểm quốc tế. Những tổn thất lớn này bao gồm thiệt hại do gián đoạn kinh doanh và thiệt hại về tài sản do lũ lụt gây ra.
Do đó, S&P cho rằng các mảng kinh doanh về bảo hiểm tài sản và bảo hiểm ô tô sẽ có sự tăng phí bảo hiểm ở mức vừa phải.
Sức mạnh chưa từng có của các cơn bão trong năm nay là một lời cảnh tỉnh kịp thời về các rủi ro chưa được lập mô hình. S&P tiếp tục cảnh báo về rủi ro đối với các mô hình thảm họa đã bị lạc hậu. Các dữ liệu bị mất mát một cách hạn chế (đặc biệt là đối với các thị trường mới nổi) đã gây ra những lo ngại về phương pháp định phí không chính xác.
Công ty xếp hạng tín dụng quốc tế tin rằng nhiều công ty bảo hiểm và tái bảo hiểm vẫn đang sử dụng các mô hình kém chính xác hơn để định giá rủi ro và định phí tái bảo hiểm. Trong khi đã có các phiên bản cập nhật và pheien bản phát hành mới để dùng cho các rủi ro thảm họa khác nhau, nhận thức về rủi ro vẫn còn hạn chế của các công ty bảo hiểm trong nước đã dẫn đến sự chậm chạp trong việc mua các phiên bản nâng cấp này.
Dòng vốn đầu tư trước đây đổ vào lĩnh vực tái bảo hiểm trên toàn cầu và môi trường thảm họa chủ yếu yên bình đã giữ cho mức phí bảo hiểm thấp. Tuy nhiên, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của các thị trường châu Á mới nổi (đặc biệt là đông nam Trung Quốc) đã làm xuất hiện những rủi ro mới (mặc dù cũng là các cơ hội mới) cho các công ty bảo hiểm và tái bảo hiểm. S&P dự đoán nhận thức về rủi ro lũ lụt đã tăng lên sau khi có các cơn bão với sức mạnh tàn phá kỷ lục xảy ra tại các thành phố ven biển (như Hồng Kông, Macau, Thẩm Quyến và Quảng Đông), đã thúc đẩy nhu cầu mua bảo hiểm và tái bảo hiểm tăng cao hơn.
Số tiền thanh toán bồi thường từ những thảm họa gần đây của Nhật Bản đã tăng lên hàng tỷ đô la Mỹ
Ngành bảo hiểm hợp tác với các công ty công nghệ địa phương để phát triển các công nghệ bảo hiểm mới
Cảnh báo rủi ro từ tăng trưởng nóng bancassurance
Lê Minh
Theo S&P/Asia Insurance Review
