Những tổn thất lớn về vận tải biển đã sụt giảm hơn một phần ba (38%) trên toàn cầu trong thập kỷ qua, theo báo cáo của công ty bảo hiểm Đức Allianz Global Corporate & Specialty SE (AGCS) có tiêu đề Safety & Shipping Review 2018 cho biết, với xu hướng giảm tiếp tục trong năm 2017. Tuy nhiên, các sự cố và tai nạn trong vùng biển Nam Trung Quốc, Đông Dương, Indonesia và Philippine lại tăng vọt tới 25% trong năm qua, khiến khu vực này trở thành khu vực đứng đầu thế giới về các sự cố và tai nạn vận tải biển có tổn thất lớn trong thập kỷ qua, đến nỗi được giới truyền thông mệnh danh là “Tam giác quỷ Bermuda mới.”
Trong năm 2017, gần 1/3 số thiệt hại trên toàn cầu (32%) đã xảy ra ở khu vực này, gây ra bởi các hoạt động ở vùng biển Việt Nam. Các yếu tố mất mát lớn bao gồm thời tiết – các siêu bão Hato và Damrey gây ra hơn sáu vụ tổn thất – đồng thời là vùng biển có lưu lượng vận tải lớn và có tiêu chuẩn an toàn thấp hơn trên một số tuyến đường biển quốc gia.
Có tổng số 94 vụ tổn thất vận chuyển hàng hải được ghi nhận trên toàn thế giới trong năm 2017, giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái (98) – và là mức thấp thứ hai trong khoảng thời gian 10 năm, sau đỉnh cao của năm 2014. Thời tiết xấu, chẳng hạn như các trận bão ở châu Á và ở Mỹ, đã gây tổn thất hơn 20 con tàu, theo báo cáo đánh giá hàng năm nói trên phân tích về các vụ thiệt hại vận chuyển hàng hải có tổng tải trọng hơn 100 tấn (GT).
“Trên toàn cầu, sự suy giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của tổng mức thiệt hại trong năm qua tiếp tục có xu hướng tích cực giống như thập kỷ trước,” theo ông Baptiste Ossena, phụ trách toàn cầu về các sản phẩm bảo hiểm thân tàu và hàng hải của AGCS cho biết. “Các yêu cầu bồi thường bảo hiểm tương đối không nặng nề lắm, phản ánh sự cải thiện về thiết kế của các con tàu và những tác động tích cực của chính sách quản lý rủi ro và quy định an toàn theo thời gian.”

Tuy nhiên, sự chênh lệch vẫn lớn do các tổn thất ở châu Á đang tăng so với cùng kỳ. Khu vực này chiếm phần lớn nhất về tổn thất – tới hơn một phần ba trong số các tổn thất vận tải biển của năm 2017. Khu vực Địa Trung Hải và Biển Đen là điểm nóng đứng thứ hai (17 vụ tổn thất) tiếp theo là Quần đảo British Isles (8 vụ). Ngoài ra còn có sự gia tăng 29% hàng năm về các sự cố vận tải biển được báo cáo trong vùng biển Bắc Cực (71 vụ), theo phân tích của AGCS cho biết.
Vùng biển nguy hiểm
Căng thẳng chính trị xung quanh các tuyến vận tải biển chính ở châu Á đang gây ra nhiều gián đoạn và nguy cơ cao về đâm va có thể xảy ra. Là một tuyến vận tải chính phục vụ giao thương đông – tây xuất phát từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, chiếm tới 1/3 doanh số thương mại vận chuyển hàng hải toàn cầu, khu vực Biển Đông còn là nguyên nhân gây ra tranh chấp lãnh thổ giữa một số quốc gia trong khu vực.
Những tranh chấp lãnh thổ này đã dẫn đến sự hiện diện quân sự ngày càng tăng ở vùng biển Nam Trung Hoa, nơi Hoa Kỳ và Trung Quốc tiến hành các cuộc tập trận hải quân lớn. Năm ngoái, đã có hai vụ va chạm lớn giữa các tàu hải quân Mỹ và các tàu thương mại. Tàu khu trục tên lửa USS Fitzgerald đã va chạm với một tàu container ngoài khơi Nhật Bản, trong khi một tàu khu trục khác, USS John S McCain đã đâm phải một tàu chở dầu ngoài khơi Singapore.
“Các tuyên bố lãnh thổ và tranh chấp có thể có những tác động lớn về lâu dài, đe dọa sự tự do của đường biển và các hoạt động điều hướng tại Đông Nam Á, gây ra những tác động sâu rộng đối với thương mại châu Á. Mức độ tập trung ngày càng tăng của các hoạt động thương mại và căng thẳng chính trị tăng cao có thể gây ra tình trạng bất ổn trong khu vực, làm ảnh hưởng tới mức độ an toàn,” theo ông Andrew Kinsley, Cố vấn cao cấp về rủi ro hàng hải của AGCS, cho biết.

Nạn cướp biển, nỗi khiếp hãi lâu năm của ngành hàng hải, đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trên toàn cầu, nhưng trên khắp châu Á và châu Phi, mối đe dọa này vẫn ở mức cao ở các vùng biển trong khu vực, chiếm tới hai phần ba tổng số vụ cướp biển xảy ra trên toàn cầu. Đông Nam Á đã có 76 vụ cướp biển xảy ra trong năm 2017, tăng 11% so với một năm trước đó, trong khi Indonesia tiếp tục là điểm nóng toàn cầu về cướp biển, với 43 vụ. Số vụ cướp biển ở Philippines tăng hơn gấp đôi so với năm trước, từ 10 vụ năm 2016 lên 22 vụ năm 2017.
Báo cáo phân tích cũng cho thấy thứ Sáu là ngày nguy hiểm nhất trên biển – có tới 175 vụ trong tổng số 1,129 vụ tổn thất được báo cáo đã xảy ra vào ngày này trong thập kỷ qua.
Đối với châu Á, tháng Mười Một là tháng có nhiều các vụ tổn thất nhất trong thập kỷ qua, với 36 con tàu bị tổn thất trong tháng này, một phần ba trong số đó (12 con tàu) là do bão gây ra.
Lê Minh
Theo Asia Financial Review